نمایشگاه تجهیزات پزشکی مادر
فنون کالیبراسیون دستگاه ها مشاهده در قالب PDF چاپ فرستادن به ایمیل
چهارشنبه, 14 تیر 1391 ساعت 07:33

 alt به طور كلی كالیبراسیون به سه روش قابل اجراست. روش اول كالیبراسیون برای به دست آوردن خطا و ثبت نتایج حاصله است. روش دوم كالیبراسیون روش اول را در برگرفته و علاوه بر آن نتایج حاصله با استاندارد و دستورالعمل مقایسه شده و وضعیت وسیله نیز از جهت قبول یا رد آن مشخص میشود. روش سوم كالیبراسیون روش دوم را دربرگرفته و تنظیم، تعمیر یا حذف خطای ایجاد شده را نیز دربرمیگیرد.
تعیین حداكثر زمان فواصل كالیبراسیون دورهای دستگاههای اندازهگیری یكی از عناصر مؤثر در یك نظام كالیبراسیون است. عوامل زیادی در تعیین این زمان مؤثرند كه مهمترین آنها موارد زیر است:
- نوع وسیله
- پیشنهاد و توصیه كارخانه سازنده
- روند دادههای به دست آمده از روی سوابق كالیبراسیونهای قبلی
- سوابق تعمیر و نگهداری دستگاه
- طول زمان استفاده تعداد دفعات استفاده و چگونگی استفاده از دستگاه
- میزان گرایش به فرسودگی و تغییر تدریجی ویژگیهای مترولوژیكی با گذشت زمان
- تعداد دفعات و كیفیت بازرسی تجهیزات در داخل سازمان
- تعداد دفعات تست ضربدری دستگاه با دستگاههای دیگر به ویژه در مورد استانداردهای اندازهگیری
- شرایط محیطی (دما، رطوبت، ارتعاش و غیره)
- دقت اندازهگیری مورد نظر

هزینه كالیبراسیون را معمولاً نمیتوان در تعیین فواصل كالیبراسیون نادیده گرفت كه این خود ممكن است عامل محدودكننده به شمار آید. بنابراین با توجه به عوامل فوق آشكار است كه جدول فواصل كالیبراسیون یكنواختی نمیتوان تهیه كرد. بهتر است كه ابتدا جدولی تهیه شود و سپس با توجه به موقعیتهای خاص در آن تغییراتی داده شود. به هنگام تعیین فواصل كالیبراسیون مجدد هر وسیله اندازهگیری، دو معیار اساسی و متناقض وجود دارد كه لازم است موازنه شوند:


- خطر احتمالی ناشی از بهكارگیری یك وسیله اندازهگیری در خارج از حدود رواداری آن كه باید تا حد امكان كاهش یابد.
- هزینه كالیبراسیون سالیانه كه باید در حداقل مقدار نگهداشته شود.
سیستمی كه فواصل زمانی بین دو تأییدیه را، پس از تعیین اولیه بازبینی ننماید قابل اطمینان نیست. در بازبینی باید دو پارامتر ریسك و قرار نگرفتن وسیله در محدوده مجاز در فواصل بین دو تأیید و هزینه هر بار تست و تأییدیه مد نظر قرار گیرد. در این جا روشهایی برای بازبینی فواصل زمانی بین دو تأییدیه ارائه میگردد.

تنظیم اتوماتیك یا پلهای:
هر زمان كه وسیلهای به صورت روتین تأیید میشود، اگر وسیله قبل از پایان زمان بین دو تأییدیه به خارج از تلرانس خطا برود، فاصله زمانی بین دو تأییدیه كاهش داده میشود و اگر وسیله قبل از پایان زمان بین دو تأیید هنوز در محدوده تلورانس خطا باشد، زمان افزایش داده میشود. روش پلهای ممكن است به سرعت باعث حصول پریود بهینه شود بدون آنكه كارهای نوشتاری زیادی صورت پذیرد.

چارت كنترل

كمیتهای تست شده در هر مرحله تأیید، یادداشت شده و منحنی تغییرات آنها نسبت به زمان رسم میشود. از این منحنیها پراكندگی حول میانگین و انباشتگی محاسبه میگردد.

زمان تقویمی یا سپری شده


ابتدا وسایل اندازهگیری به گروههایی بر اساس مشابهت ساختاری آنها با یكدیگر، قابلیت اطمینان و پایداری یكسانی تقسیم میشوند. طول زمان تأییدیه مشخصی به هر گروه بر اساس درك و تجارب مهندسی اختصاص داده میشود. در هر گروه تعداد وسایلی كه در زمان تعیین شده جهت تأیید مجدد برگردانده میشوند. اما خطای زیادی در آنها مشاهده میشود، یا به گونهای تأیید نمیشوند، یادداشت شده و به صورت نسبتی از كل تعداد وسایل در آن گروه بیان میشود.
در تعیین اقلام غیرقابل تأیید آن تعداد كه به طور واضح آسیب دیدهاند یا توسط مصرفكننده به عنوان مشكوك یا معیوب بازگردانده شدهاند، گنجانیده نمیشوند. چون این وسایل برای اندازهگیری به كار نمیروند، در نتیجه تولید خطا نمیكنند. اگر نسبت وسایل تأیید نشده زیاد باشد، پریود بین دو تأیید باید كاهش داده شود. اگر زیرمجموعهای خاص از وسایل مانند سایر اعضای گروه رفتار ننمایند، این زیرگروه باید به گروه دیگری منتقل شود كه دارای پریود بین دو تأیید متفاوتی باشد. اگر تعداد وسایل غیرقابل تأیید دریك گروه خیلی كم باشد ممكن است از نظر اقتصادی افزایش پریود بین دو تأیید قابل توجیه باشد.

زمان مصرف شدن وسیله:

این روش برگرفته از روشهای قبلی است. اساس روش ثابت است، اما پریود بین دو تأییدیه به جای زمان سپری شده برحسب ماه، برحسب ساعات مصرف تعریف میشود. وسیله اندازهگیری مجهز به سیستم اندازهگیری زمان مصرف است و هر گاه زمان مصرف نشان داده شده به حد مشخصی رسید، وسیله تست، تنظیم و تأیید مجدد میشود. امتیاز تئوریك مهم این روش آن است كه دفعات تأیید و در نتیجه هزینه تأیید مستقیماً بر اساس زمان مصرف است.

تست در حال سرویس یا جعبه سیاه:

این روش مكمل تست و تأیید كامل سیستم است. در این صورت در فاصله زمانی بین دو تأیید كامل، از وضعیت وسیله اندازهگیری اطلاع گرفته میشود و این اطلاعات كفایت یا عدم كفایت طول زمان بین دو تأیید كامل را روشن مینماید. این روش مشابهتی با روشهای اول و دوم دارد و برای وسایل و سیستمهای اندازهگیری پیچیده مناسب است. پارامترهای بحرانی و مهم بهطور مكرر مثلاً هر روز یك بار یا هر روز چند بار چك میشوند و این كار توسط كالیبراتوری كه تنها پارامترهای مشخصی را اندازهگیری میكند (Black Box) انجام میشود. اگر در این تستها وسیله اندازهگیری تأیید نشود جهت بررسی، تست و تأیید كامل ارسال میشوند.

مهمترین مزیت این روش آن است كه اطمینان لازم برای استفادهكننده از وسیله را فراهم میآورد. این روش برای وسایلی كه از نظر جغرافیایی دور از لابراتوار كالیبراسیون هستند، مناسب است. زیرا تست و تأیید كامل زمانی انجام میشود كه نیاز به آن وجود داشته باشد و از طرفی فاصله زمانی بین دو تأییدیه افزایش یابد. مشكل اساسی در این روش تعیین پارامترهای مهم وسیله اندازهگیری جعبه سیاه و طراحی جعبه سیاه است.

برچسبهای كالیبراسیون

پس از انجام كالیبراسیون برای كنترل و حصول اطمینان از انجام عملیات كالیبراسیون برچسبهای كالیبراسیون بر روی وسیله اندازهگیری شده، نصب میشوند. كلیه دستگاههای تست، بازرسی و آزمون باید دارای برچسب كالیبراسیون باشند تا تعیین شود كه دستگاه توسط آزمایشگاه كالیبراسیون بازرسی و كالیبره شده است. بر روی برچسب كالیبراسیون حتماً باید تاریخ كالیبره و انقضای اعتبار آن قید شود، مهر آزمایشگاه كالیبرهكننده بر روی آن باشد و در جایی كه به وضوح دیده میشود، نصب گردد.
برچسبهای كالیبراسیون دارای انواع مختلفی هستند:
- برچسب مخصوص استانداردهای اولیه به رنگ قرمز
- برچسب مخصوص استانداردهای ثانویه به رنگ طلایی
- برچسب مخصوص استانداردهای كاری به رنگ سبز
- برچسب مخصوص كلیه دستگاههای متفرقه به رنگ سفید
- برچسبNCR مربوط به تجهیزاتی كه نیاز به كالیبراسیون ندارند.
- برچسب CBU مربوط به تجهیزاتی كه به ندرت استفاده میشوند.

منبع: www.irantk.org